“Wie een dierbare is verloren, wil niet met vraagtekens blijven zitten,” vertelt Staas, forensisch onderzoeker PD verkeer. Het is heftig werk, want als onderzoeker wordt hij erbij gevraagd als er sprake is van slachtoffers met ernstig lichamelijk letsel, of erger. Maar juist daarom is hij enorm gedreven. ‘Met gedegen onderzoek kan ik bijdragen aan het verwerkingsproces van nabestaanden.’
‘Mijn eerste grote zaak was een ongeval op de A50 ter hoogte van Oss, waar een vrachtwagen achterop een file was gereden. Negentien auto’s waren geraakt, en van de inzittenden waren er meerdere gewonden en één dodelijk slachtoffer te betreuren. Als je dan ter plaatse komt als onderzoeker plaats delict verkeer, dan staan er al allemaal hulpdiensten: politie, brandweer, ambulance. En ook Rijkswaterstaat is er. Die kijken allemaal naar jou, want jij hebt de leiding.’
Ook werken als onderzoeker plaats delict verkeer? Check de actuele vacatures onder aan de pagina.
‘Wat je dan gaat doen heet “PD-management”: zorgen dat op de plaats delict alles gebeurt om straks de juiste onderzoeken te kunnen doen naar de toedracht van het ongeval. Je spreekt met collega’s en slachtoffers, stelt sporen veilig, bekijkt schades, meet voertuigen in en laat overzichtsfoto’s vanuit de lucht maken. Met behulp van 3D-scans kun je later alles nog eens driedimensionaal terugkijken.’
‘Ondertussen moet je rekening houden met alle belangen die er spelen. Er is het juridisch belang: er moet gedegen onderzoek gedaan worden om de toedracht te bepalen en om de schuldvraag te beantwoorden. En dat is meteen ook in het belang van de slachtoffers, en hun verzekeraars. Maar er is ook het economisch belang van Rijkswaterstaat om zo snel mogelijk de weg te kunnen vrijgeven. Dus de klok tikt, en dat voel je wel.’
‘Als alle sporen zijn vastgelegd, dan nemen we de voertuigen mee naar een andere locatie voor verder onderzoek. Moderne auto’s slaan allerlei data op die je kunt uitlezen. Brandde de verlichting? Wanneer werd er gas gegeven, wanneer de rem ingedrukt? Uit sensorinformatie kun je halen hoeveel personen er in de auto zaten, welke airbags zijn geactiveerd. Dat neem je allemaal mee in je onderzoek.’
‘In dit geval waren dashcam-beelden een uitkomst: daarop was het hele ongeval vastgelegd. En dan ga je heel precies beschrijven welke schades er zijn ontstaan in welke volgorde. Een hele stapel processen verbaal, die in de rechtszaal een duidelijk én onderbouwd beeld geven van de toedracht van het ongeval. En op basis waarvan mogelijk een schuldige partij kan worden aangewezen.’
‘De wegenverkeerswet is heel zwart-wit. Neem een ongeval op een gelijkwaardige kruising; een oprijdende automobilist heeft geen voorrang gegeven aan een motor die van rechts kwam. Dan kun je zeggen: die automobilist heeft schuld. Maar wat als die motorrijder met 100 kilometer per uur is komen aanrijden op een weg waar je 60 mag? Heeft de automobilist daar dan op kunnen anticiperen? Zeker als er zwaargewonden zijn, of zelfs dodelijke slachtoffers, wil je alle aspecten meewegen in je onderzoek.’
Ook werken als onderzoeker plaats delict verkeer? Check de actuele vacatures onder aan de pagina.
‘Natuurlijk leer je veel in de opleiding, te beginnen met de forensische basisopleiding. Zelf had ik van jongs af aan interesse in techniek en voertuigen. Ik heb een technische opleiding gedaan en zes jaar bij Defensie gewerkt voor ik bij de politie kwam. Drie jaar geleden kwam er een plek vrij bij de Verkeersongevallenanalyse, waar ik na het slagen voor het assessment ben aangenomen. Het leuke is dat er dan echt weer in je wordt geïnvesteerd. Je begint in het vakgebied vanaf nul, dus je krijgt eerst die forensische basisopleiding, waarin je opnieuw leert kijken.’
‘Het is heftig werk. Je moet bedenken: wij komen niet bij een simpele blikschade. Ik heb aanrijdingen gezien met vrachtwagens waardoor ik weet: met de krachten die daarbij vrijkomen, stelt het menselijk lichaam niets voor. Je komt bij ongevallen met mensen die helemaal bekneld zitten in het wrak. Eenzijdige ongevallen met uitgebrande auto’s. Je maakt dingen mee in een week, waarvan je hoopt dat een ander ze in z’n hele leven niet meemaakt.’
Ook werken als onderzoeker plaats delict verkeer? Check de actuele vacatures onder aan de pagina.
‘Daar word je ook wel op voorbereid als je hieraan begint: het moet niet zo zijn dat je op den duur thuis komt te zitten. Dat begint al met het assessment voor je wordt aangenomen. Zegt de psycholoog daar “Dit wordt hem niet”, dan houdt het ook echt op. Maar dat betekent zeker niet dat we allemaal de grote stoere jongens lopen uit te hangen. Vroeger was het bij de politie allemaal mannen met snorren en huilen is voor watjes, maar dat is veranderd. Zwartgallige grappen worden er wel gemaakt. Maar we zijn er als team ook voor elkaar en over heftige dingen wordt echt wel gepraat. Heel belangrijk is ook het Team Collegiale Ondersteuning: collega’s uit hetzelfde vakgebied die contact opnemen na een heftig incident.
‘Ik heb collega’s die bij het Stint-ongeval in Oss werden opgeroepen. Wat zij daar hebben gezien… Laat ik zeggen: het zou raar zijn als dat je niks doet. Er zijn zaken, die blijven je bij en daar denk je aan terug. Ik zeg altijd: je hebt een kast met dossiers in je hoofd, en soms haal je daar een doos uit en daar ga je dan opnieuw doorheen. Dat is op zich niet erg, als je die doos ook weer terug kunt zetten. Er moeten geen dozen op de grond blijven staan, waar je over blijft struikelen.’
‘Toch, die heftige gevallen… Dat is ook waar je het voor doet. Wie een dierbare is verloren, wil niet met vraagtekens blijven zitten. Liever een antwoord dat pijn doet, dan nooit weten wat er precies is gebeurd. Met gedegen onderzoek kan ik bijdragen aan het verwerkingsproces van nabestaanden. En we gaan als politie niet over de schuldvraag, dat doet de rechter. Maar als je een verkeershufter – want die zijn er – van de weg kan halen, en er volgt een gepaste straf op, dan geeft dat natuurlijk wel veel voldoening.’
Ook werken als onderzoeker plaats delict verkeer? Check de actuele vacatures onder aan de pagina.